İstanbul Dedeman Oteli
Önsöz
Uluslararası Sempozyum, 18-19 Ocak 2002
İstanbul Dedeman Oteli
Nazire DEDEMAN
Kurucu Başkan
Umut Onurlu Önderler Yetiştirme Vakfı
Umut Vakfı’nı kurmaya 1993’de karar verdik. Amacımız; “Geleceğin teminatı olan gençlerimize Atatürk’ün izinde önderlik yapacak kişilik ve beceriler kazandırarak onları ülkemizin gelişmesine yardımcı ve insanlığa yararlı bireyler olarak yetiştirmek; kişilere hukukun üstünlüğünü benimsetip uygulamasında katkıda bulunmalarını sağlamak; önderimiz Atatürk’ün ‘Yurtta Sulh, Cihanda Sulh’ anlayışından yola çıkarak, uyuşmazlıkların çözülmesinde barışçıl yolları seçmeyi yeğletmek; bu bağlamda uzlaşma (ve barışı sürdürme ve geliştirme) becerilerini bireylere öğretip benimsetmek”ti.
Gerekçelerimiz haklıydı ve başarmalıydık. Zamanla farkettik ki Umut Vakfı Bireysel Silahsızlanma konusunda faaliyet gösteren tek sivil toplum kuruluşu olarak çalışmalarına yalnız başına devam ediyor. İnsanlarımız silahlarla mağdur edilmelerine rağmen kimse ‘bireysel silahsızlanma’ kavramını bilmiyor. Bunun ötesinde gördük ki bireysel silahlanma terminolojisi yok. Sonuçları ölümcül olan bu büyük toplumsal sorunumuz gerekli ilgiyi ne devletten ne de insanlarımızdan görmüyor, silah sesleri bir türlü dinmiyor, gözyaşları sessizce akıyor... Oysa ki aynı toplum içinde yaşayan yurttaşların, kendi güvenlik güçlerine rağmen, birbirlerine karşı silahlanmaları kadar acı bir durum daha olabilir mi? Çağdaş yaşamla bir türlü bağdaşmayan silahlanma giderek artıyor. Bireysel silahlanmanın toplumumuza sorun olarak yansıması ise, ateşli silahlarla gerçekleşen cinayet, kaza ve intihar olgularıyla yılda ortalama 3.000 yurttaşımızın can kaybıdır.
Öncelikle Umut Vakfı ile aynı misyonu paylaşacak kurumlarla işbirliği yapmayı hedefledik. O dönemde salt bireysel silahlanmayla ilgilenen bir kurum maalesef bulamadık. Böylece Umut Vakfı; İstanbul Barosu’nun 17. 12. 1998 gün ve 9 sayılı kararıyla, toplumumuzda yaşanan şiddet ve anarşinin önemli bölümünü oluşturan bireysel silahlanmaya karşı konunun yasa boyutunu araştırıp irdeleyecek, kanun yapıcıyı yönlendirecek öneriler geliştirecek İstanbul Barosu Bireysel Silahsızlanma Komisyonu’nun kurulmasına önderlik etmiştir.
İşte 1. Uluslararası Bireysel Silahsızlanma Sempozyumu Umut Vakfı ile, kuruluşundan büyük memnuniyet duyduğumuz, Bireysel Silahsızlanma Komisyonu’nun işbirliğinde; sorumluluklarının bilincinde, özgüvenli yurttaşların silah kullanmayacağını bilerek ve bu inançtan destek bularak, hayata geçirilmiştir. Amaç, bireysel silahlanmayı hukuk, eğitim, fiziksel ve zihinsel sağlık açılarından irdeleyerek, farklı disiplinler aracılığıyla çözüm önerilerini saptamaktı. Sempozyumda hemen hemen her toplumun sorunu olan bireysel silahlanma üzerine araştırmalar yapan, kampanyalar düzenleyen ve başarı bulan yabancı fikirleri de ağırlamak ve kendilerinden faydalanmak imkanı bulduk. Güzel olan ceza hukukçuları, psikologlar ve psikiyatristler, adli tıp uzmanları, halk sağlığı ve diğer uzmanlık dallarından hekimler, rehberlik öğretmenleri, polis akademisi öğrencileri, emniyet mensupları, diğer sivil toplum kuruluşları temsilcileri ile medya mensupları çok yoğun geçen iki gün boyunca tüm bilgi birikimlerini paylaşmak ve konuyla ilgili çalışan diğer disiplinlerin yaklaşımlarını irdelemek fırsatını yakaladılar.
Bireysel silahsızlanma, 18 - 19 Ocak 2002 tarihlerinde, dünyada ve Türkiye’de ilk defa uluslararası bir platformda her yönüyle tartışıldı. Çalışma gruplarından çıkan öneriler çok gerçekçi ve dolayısıyla kıymetliydi. Silaha bağımlılık, silah ruhsatlandırmasında üst yaş sınırı uygulaması, ruhsatlandırmada hekimlerin sorumluluğu, oyuncak silahlar, silah ruhsatı harçlarından emniyetin gelir kaydetmesi, silah iade prosedürü, silah ruhsatı öncesi zorunlu bekleme süresi, silahlı şiddet filmleri, silahlanma nedenlerinden topluma ve kendine güvensizlik, silahlı şiddet olaylarında medya etiği gibi çok çarpıcı konular ilk defa bu kadar yoğunlukta ve farklı disiplinler arasında tartışıldı.
Yurttaşların birbirlerine karşı silahlanmaları artık son bulmalıdır. Bireysel silahlanma sonucu binlerce can kaybı ve mağduriyet sözkonusudur. Korunma bahanesiyle edinilen silahlar illa ki bir tanıdığa, bir yakına kıymaktadır. Oysa ki hukuk devleti olmanın gereği silahsızlanmayı ve hukukun üstünlüğüne inanmayı gerektirir. Bireysel silahlanma toplumsal sorunumuzun kaynağı tek başına yurttaşlar ya da hükümetler değildir. Sorun süreç içerisinde birlikte yaratılmıştır. Şimdi birlikte çözülmesi gerekmektedir. Yasalar yeniden düzenlenmeli, yargı ve yürütme gözden geçirilmeli ve yurttaşlar birbirlerinin yaşama hakkına saygı duyacak şekilde bilinçlenmelidirler. Geriye, resmi makamların alacağı önlemler kalıyor; bunlar daha ciddi sınırlamalar, sıkı kontroller ve yasaklamalardır. Bireyler galip gelmek yerine, uzlaşmanın mutluluğuna belki de caydırıcı kanunlar sayesinde kavuşacaklardır.
Umut Vakfı, bu çok değerli Bireysel Silahsızlanma kitabını konuyla ilgili çalışanlara kaynak olsun, bundan böyle toplumsal sorunumuzun çözümüne sebep olsun amacıyla yayınlama şansını yakaladı. Açık Toplum Enstitüsü’nün katkılarıyla, Umut Vakfı ve İstanbul Barosu Bireysel Silahsızlanma Komisyonu’nun işbirliğinde gerçekleşen bu verimli etkinliğe katılımlarıyla zenginlik katan tüm katılımcılara ve dinleyicilere katkılarından dolayı ve misyonumuza verdikleri destekleri için sonsuz teşekkür ederiz.
Artık canlar yanmasın dileklerimizle, Umut Dolu Yarınlara...
İçindekiler
Uluslararası Sempozyum, 18-19 Ocak 2002
İstanbul Dedeman Oteli
İ Ç İ N D E K İ L E R
BİRİNCİ BÖLÜM
Açılış Oturumu
Prof. Dr. Mehmet R. Gürkaynak
Umut Vakfı Kurucu Mütevelli ve Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
Av. Rebecca Peters
Open Society Institute / Açık Toplum Enstitüsü Kıdemli Araştırmacı ve Gazeteci
Doç. Av. Yücel Sayman
İstanbul Barosu Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
İKİNCİ BÖLÜM
Oturumlar
BİRİNCİ OTURUM / Neden Bireysel Silahlanma?
Başkan: Prof. Dr. İbrahim Balcıoğlu
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi
Dr. Ayhan Akcan
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Bakırköy Psikiyatri Tedavi ve Araştırma Merkezi Kurucusu ve Koordinatörü
Doç. Dr. Armağan Y. Samancı
Psikiyatrist, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Şef Yardımcısı
Prof. Dr. Özcan Köknel
İstanbul Üniversitesi Emekli Öğretim Üyesi
Dr. Gülçin Demir
Adli Psikolog, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Eğitim Birimi Şube Müdürü
İKİNCİ OTURUM / Yasalar ve Silah
Başkan: Prof. Dr. Füsun Sokullu Akıncı
Ceza Hukuku, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
Konuşmacılar:
Prof. Dr. Timur Demirbaş
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
Yrd. Doç. Mustafa R. Erdem
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Adalet Meslek Yüksek Okulu Müdür Yardımcısı
Komiser Tuncay Pekin
Emniyet Genel Müdürlüğü Asayiş Daire Başkanlığı Ateşli Silahlar Büro Amiri
Prof. Dr. Bahri Öztürk
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Anabilim Dalı Başkanı
Sorular - Tartışma
ÜÇÜNCÜ OTURUM / Güvenli Yaşam İçin Sağlık mı Silah mı?
Başkan: Prof. Dr. K. Güler Gürsu
Plastik ve Rekonstrüktif Cerrah
Konuşmacılar:
Doç. Dr. Hilal Özcebe
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. İskender Sayek
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı
Prof. Dr. Oğuz Polat
Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanı
Sorular - Tartışma
DÖRDÜNCÜ OTURUM / Uluslararası Yaklaşımlar
Başkan: Avukat Rebecca Peters
Open Society Institute / Açık Toplum Enstitüsü Kıdemli Araştırmacı ve Gazeteci
Konuşmacılar:
Philip Alpers
Harvard Üniversitesi Yaralanma Kontrolü Araştırma Merkezi Kıdemli Araştırmacı
Dr. Antoine Chapdelaine
Halk Sağlığı Uzmanı
Adele Kirsten
Gun Free South Africa Başkanı ve IANSA Komite Üyesi
Antonio Rangel Bandeira
Siyasi Bilimci ve Gazeteci
Dr. Mick North
Emekli Akademisyen ve UK’s Gun Control Network Kurucu Üyesi
Sorular - Tartışma
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma Grupları - Tartışmalar - Öneriler
ÇALIŞMA GRUBU 1 / İstatistikler ve Standartlar Var mı, Olmalı mı?
Moderatör: Prof. Dr. K. Güler Gürsu
Plastik ve Rekonstrüktif Cerrah
ÇALIŞMA GRUBU 2 / Silah Ruhsatlandırılmasında Psikiyatrik Muayene, Hekimler Ne Kadar İçinde
veya Olmalı?
Moderatör: Dr. Ayhan Akcan
Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Bakırköy Psikiyatri Tedavi ve Araştırma Merkezi Kurucusu ve Koordinatörü
ÇALIŞMA GRUBU 3 / Bireysel Silahsızlanma- Karşısında ve Yanında Yasalar ve Uygulamalar
Moderatör: Prof. Dr. Timur Demirbaş
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi
ÇALIŞMA GRUBU 4 / Medya ve Eğitim – Sorumlu Kim?
Moderatör: Mithat Bereket
NTV Dış Haberler Koordinatörü, Pusula Haber Program Yapımcısı ve
Sunucusu
* Çalışma grubu katılımcılarının aralarında aldıkları ortak karar gereği bu çalışma grubunun ses kaydı tutulmamıştır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kurultay - Çalışma Gruplarının Raporları
Başkan: Mithat Bereket
NTV Dış Haberler Koordinatörü, Pusula Haber Program Yapımcısı ve Sunucusu
BEŞİNCİ BÖLÜM
Sonuç Bildirgesi
ALTINCI BÖLÜM
Konuşmacı Biyografileri