Ceza Hukuku Reformu Kitabı

Mayıs 2001
Önsöz
 
Nazire DEDEMAN
Umut Vakfı Kurucu Başkanı

 
Umut Onurlu Önderler Yetiştirme Vakfının amacı: ’’Geleceğin teminatı olan gençlerimize Atatürk’ün izinde önderlik yapacak kişilik ve beceriler kazandırarak onları ülkemizin gelişmesine yardımcı ve insanlığa yararlı bireyler olarak yetiştirmek; kişilere hukukun üstünlüğünü benimsetip uygulamasında katkıda bulunmalarını sağlamak; önderimiz Atatürk’ün ’’Yurtta Sulh Cihanda Sulh’’ anlayışından yola çıkarak, uyuşmazlıkların çözülmesinde barışçıl yolları seçmeyi yeğletmek; bu bagla da uzlaşma (ve barışı sürdürme ve geliştirme) becerilerini bireylere ögretip benimsetmek’’tir. Amacımızı gerçekleştirmek ve yol alabilmek için çalışıyoruz.
 
Vatandaşların devlete güvenmeleri ve kendi kişiliklerini rahatça geliştirebilmeleri ancak hukuk güvenliğinin sağlandığı bir hukuk devleti sistemi içinde gerekleşebilir. Hukuk devleti kavramı, hak ve özgürlükleri teminat altına alınmış, sonu belli hukuki ilişkilere girebilen ve kendi hukuki varlığını devlet karşısında hissettirebilen ve koruyabilen bireylerin var olmasını hedefleyen bir araç kavramıdır. Hukuk devleti tanımlarında, ’’vatandaşların hukuki güvenlik içinde olmaları’’, ’’hem ortak payda hem de hukuki devlet kavramı egemen kılma yoluyla ulaşılacak asıl hedef’ olarak görünmekte ve ’’devletin eylem ve işlemlerinin hukuk kurallarına bağlı olması’’, büyük ölçüde, hukuk devletinin bu asıl amacının sağlanmasında rol oynayan bir unsur olarak ele alınmaktadır.
 
Hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü kavramları üzerinde çok durulmasına karşın, ülkemiz insanlarının bilincinde açıklık kazanmamıştır. Bu da, bireylerin konunun kanun yapıcılarını ilgilendirdiği izleniminden kaynaklanmaktadır. Oysa vatandaşlık hakkı ve sorumluluğu taşıyan toplumlar hukuku ve adaleti var edebilmektedir ve etmelidir. Bunu başta ülkemiz olmak üzere tüm dünyanın çok gereksinimi olduğunu biliyorum. Onurlu toplumlar hukuka saygılı, insanca yaşama hakkını koruyabilen toplumlardır. Onur, barışın saygınlık tartısı, gelişmenin hak ve özgürlükten sapmayan yol gösterici pusulasıdır. Onur, barışın saygınlık tartısı, gelişmenin hak ve özgürlükten sapmayan yol gösterici pusulasıdır. Ve biliyoruz ki, insan onuru hukuk devletinin benimsenmesi hukukun korunması ve gelişmesi ile eş anlamlıdır.
 
Bireysel veya örgütlü terör, şiddet türüdür, gerekçesi ne olursa olsun, insanların yaşam özgürlüklerinin kısıtlanması ve ellerinden alınmasıdır. Yaşama hakkı korunması gereken temel insan hak ve özgürlüklerinin başında gelir. Hukuk devletinde bireysel veya örgütlü eylemler meşru olmayan eylemlerdir.
 
Terör ve örgütlü suçların tartışılması ve karşılaştırmalı hukuka katkı sağlanması amacıyla 16-18 Haziran 1995 tarihleri arasında düzenlenen "Hukuk Devletinde Terör ve Örgütlü Suçla Mücadele’’ Sempozyumu gerçekleştirilmişti. UMUT VAKFI bu sempozyumdaki bildiriler ve tartışmaları, aynı başlıkla, kitap olarak yayınladı. UMUT Vakfı olarak ülkemizin hukuk düzeninin yeniden yapılandırılmasında "Hukuk Devletinde Terör ve Örgütlü Suçla Mücadele’’ kitabının her zaman başvurulabilecek nitelikte bir eser olduğuna inanıyoruz.
 
Bu alandaki ikinci çalışmamız olarak; bireylere hukukun üstünlüğünü benimsetmek, demokratik hukuk devletinin kurulmasına katılmak için kalıcı bir eser olarak gördüğümüz ’’CEZA REFORMU’’ adlı bu kitabımızı, yararlanmanıza sunuyoruz. Bu yapıtın oluşmasına katkıda bulunan herkese teşekkür ediyoruz.
 
Türkiye’nin yeni bir ceza yasasına ve ceza usul yasasına gereksinimi bulunduğu herkes tarafından kabul edilen bir gerçektir. Üzerinde on yıldır çalışılan Türk Ceza Yasası tasarısı ile Ceza Usul Yasası tasarısı Meclis gündemine alınacak şekle dönüşmüştür. Hatta her iki temel yasanın öncelikle ele alınarak yasalaşması bakımından kamuoyuna açıklama yapılmış ve bu yöndeki çalışmalar hızlandınlmıştır.
 
UMUT Vakfı olarak yalnızca suçu tanımlayan veya cezayı belirleyen yasalarla hukuk devleti veya demokratik toplum düzeni kurmanın olanaksız olduğunu tekrarlıyoruz. Hukuk, insanca yaşamaya ışık tutan ve yol gösteren çağcıl bir anlayışla yaşama geçirilmelidir. Hukuk devleti kavramı ile hukukun üstünlüğü günlük yaşamımızın bir parçası haline gelene kadar mücadeleler sürecektir. İnsan haklarının korunduğu ve geliştirildiği bir anlayışın hakim olduğu hukuk düzeni, vatandaşların etkinlikleri ile somutlaşacaktır. Hukuk durağan olmaktan çıkmalı ve değişen dünyamızın koşullarında insanca bir yaşam, yaşam hakkının korunduğu barışçıl bir hukuk düzeninin kurulmasında her olumlu adım geliştirilmelidir .
 
Bu amaçlarla yeniden insan haklarının korunması ve yeniden insancıl ceza hukukunun yapılandırılması için bilimsel görüşlerin, diğer ülkelerin uygulamalarının da tartışıldığı Sempozyumu kitap haline getirme görevini üstlendik.
 
Türk Ceza Kanunu Tasarısı ve Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Tasarısını uluslararası üne sahip Amerikalı, Alman ve Türk bilim adamlarının eleştirilerine açan Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Feridun Yenisey , Prof. Dr. Dr. h.c. mult Hans-Joachim Hirsch ve Prof. Dr. Dr. h.c. Friedrich-Christian Schroeder’den oluşan bir organizasyon komitesi oluşturmuştur. Bu çalışma grubu’na, İstanbul Goethe Enstitüsü, Heinrich Böll Vakfı, Kansas Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi önemli destek vermişler ve organizasyona katılmışlardır. Kendilerine teşekkür ediyoruz.
 
Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Tasarısı’nın tartışıldığı "Ceza Hukuku Reformu" adını verdiğimiz bu kitabın da, hukuk uygulayıcıları, bilim adamları ve Meclis Komisyon üyeleri bakımından yararlı bir kaynak oluşturacağı düşüncesi ile, Umut Vakfı Yönetim Kurulu olarak, bu eseri yayınlamaya karar verdik.
 
Ülkemizde hukukun ve insan haklarının gelişmesine bir nebze de olsa katkıda bulunmak umudu ve yararlı olması dileği ile, bu eseri takdirlerinize sunuyoruz.