"Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Orta Doğu" Ön Toplantısı
"Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Orta Doğu" Ön Toplantısı
17 - 19 Şubat 1993 - İstanbul, Hotel Dedeman
"Birinci Avrupa Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Konferansı"nın gerçekleştirilmesine neden olan gereksinimler, belki de daha güçlü olarak Orta Doğu’da duyulmaktaydı, hala da duyulmaktadır. Orta Doğu, dünyada savaşın ve savaş tehdidinin en güçlü olduğu bölgedir. Bölgesel çatışmaları çözmek için savaşın ve silah gücünün sık kullanıldığı bu yörede bilimsel uzlaşma yöntemlerini tanıtmak ve sorunları uzlaşma yoluyla çözme eğiliminde olan yetkili kişileri biraraya getirmek, Orta Doğu barış sürecinin başarısına yardımcı olacaktı.
Böyle bir ön toplantıyı düzenleme gereksinimi, birbirleri ile diplomatik ilişkisi olmayan bazı Orta Doğu ülkelerinin entellektüellerini ve yöneticilerini bir araya getirip "Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Orta Doğu Toplantısı"nın yapılabilirliğini tartışmayı ve gerçekleştirilebileceği saptanırsa toplantı içeriğini kararlaştırmayı gerektiriyordu. Toplantının gerçekleşmesine ket vuracak en önemli etmen, bazı Orta Doğu ülkeleri hükümetlerinin bu tür toplantılara vatandaşlarını göndermekten çekinmeleri, hatta katılmalarını yasaklamalarıydı.
Uzun diplomatik çabalardan sonra, "Search for Common Ground, Washington D.C."nin örgütlemeye yardımı ve Dedeman Grubu’nun desteği ile "Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Orta Doğu Konferansı" ön görüşmeleri 17-19 Şubat 1993 tarihinde İstanbul Dedeman Otel’de gerçekleştirildi.
Bu toplantıya Türkiye, İsrail, Amerika Birleşik Devletleri, Mısır, Lübnan, Suriye, Kuveyt ve Ürdün’den 24 kişi katıldı. Toplantıda ilk olarak Orta Doğu’da barışın sağlanması ve devamlı kılınması için bu tür enformel görüşmelerin önemi üzerinde duruldu. Hükümetler arasında yapılan diplomatik görışmeler barışın gerçekleştirilmesi için "birinci yol"du; bu çabalara destek olmak üzere değişik ülke vatandasları arasında yapılacak enformal toplantıların "ikinci yol" olarak önemi katılımcılara anlatıldı. Bu görüş kabul gördü.
Ancak siyasal nedenlerle Orta Doğu ülkelerinde barış ve uzlaşma konusunda çalışan herkese açık bir konferans gerçekleştirmenin mümkün olmadığı saptandı. Dahası, siyasal duyarlılık nedeniyle, toplantının bölgesel sınırının genişletilmesine ve Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs ve Yunanistan’dan da katılımcılar davet edilmesine karar verildi. Bundan başka, barışı gerçekleştirmek için ülkelerin güvenliğinin sağlanmasının önkoşul olduğu vurgulanarak, "Barış, Uzlaşma Bilimi ve Sanatı Orta Doğu Toplantısı"nın temelini oluşturmak ve bu toplantıya konu olabilecek bazı görüşlere açıklık kazandırmak için, konusu "Savunma Açısından Orta Doğu Barış Süreci" olan devamlı toplantılarin Mayıs 1993’de gerçekleşecek olanının Istanbul’da yapılmasına karar verildi. Son olarak, barışın geliştirilmesine yardımcı olacak uzlaşma yöntemleri tanıtıldı ve bu yöntemlerin ışığında konferansın programı planlandı.. Bu tür toplantıların yararı görüldüğünden "ikinci yol diplomasi"sini, Umut Vakfı, önde gelen amaçlarından birisi olarak saptadı.