Türkiye’de ve Dünyada Bireysel Silahlanma

Eylül 2011

Dünyada(2011):

Ateşli silahlar her gün ortalama 1000 insanın öldürülmesinde kullanılmakta
875 milyondan fazla ateşli silah var ve %75’i bireylerin elinde
Her yıl 8 milyon yeni ateşli silah ve 15 milyar mermi üretilmekte: Kişi başı 2 kurşun!

Türkiye’de (2011):

9 milyon silah olduğu tahmin ediliyor
Her 100 kişiden 12’sinde silah var
178 ülke arasında silahlanma konusunda Türkiye 14.sırada
Silah ticareti ile ilgili şeffaflık konusunda 48 ülke arasında 31. sırada
Türkiye’deki silahlarla işlenen cinayetlerin %14’ünde ruhsatlı silah kullanılmış

Umut Vakfı:

Eurostat’ın verilerine göre Türkiye Avrupa Birliği üye ve üyelik sürecindeki ülkeler arasında cinayet oranlarında en yüksek üçüncü ülke
Her yıl ortalama 4500 kişi bireysel silahlarla hayatını kaybediyor. Bu küçük çaplı bir savaş demek.
Türkiye’de bireysel silahlı şiddetten kaynaklanan sosyal maliyetin (hayatını kaybeden insanlar, arkada kalan çocuklar ve onları tek başına büyütmek zorunda olan ebeveynler, emniyet güçlerinin suçluyu yakalamak için yaptığı çalışmalar, sağlık kuruluşlarında süregelen tedaviler vb.) yıllık 5 milyar $ olduğu tahmin edilmekte.
Amerika’daki verilere göre ruhsatlı bir silahın suça karışması ortalama 5,7 yıl almakta. Yani ruhsatlı olması, suç işlemeyeceği anlamına gelmiyor!

Türkiye’de 2001-2011 yılları arasında gazete haberlerine yansıyan silahlı şiddet olayları araştırması:

Türkiye’de 2011 ilk altı ayında, 2001 yılı aynı dönem verilerine göre silahlı şiddet olaylarının %83 arttığı tespit edilmiştir.
Silahlı olayların nedenine bakıldığında %23,5 oranında aile içi şiddet, %33,8 oranında arkadaş, tanıdık, hasım akraba ve gönül ilişkileri oluşturmaktadır. Silahlı şiddet olaylarının %57,3’ü tanıdıklar arasında gerçekleşmektedir.
Olayların niteliğine bakıldığında ise aniden başlayan tartışma %42,68’dir. Silahlı olayların %4,3’ü intihar, %2, 40’ı ise silahlı gasp olarak gerçekleşmiştir. Kasten ya da planlı olaylar ise %16,9’dur.
Her 100 kişiden 13’ü kaza kurşunu ile hayatını kaybetmiştir. Çoğu durumda kişisel olarak görünen meselelerin, sadece iki kişi arasında halledilmediği, şiddet olayının ortaya çıktığı mekânda bulunan kişileri de etkilediği ve birçok olayda birden fazla mağdur olduğu dikkati çekmektedir.
Silahlı şiddet olayları %64,5 oranında ölümle, %29,2 oranında yaralanma ile sonuçlanmakta. Olaylarda %67 oranında ateşli silah kullanılmakta, %28 ile bıçak ikinci sırada gelmektedir.
Silahlı şiddet olaylarının %44,2’si cadde-sokak gibi topluma açık alanlarda, %30,4 oranıyla failin ya da mağdurun evinde gerçekleşmiştir.
Silah, anlaşmazlıklarında bir çözüm aracı olarak kullanılmakta, çözüm de öldürmek olmaktadır. Türk halkı silahı “öldürmek” için edinmekte ve kullanmaktadır.

Kadına yönelik şiddette:

Silahlar sık sık kadınları kendi evlerinde öldürme, tehdit etme ve korkutma aracı olarak kullanılıyor. Pek çok ülkede, yasal ateşli silahlar ev içi cinayette en sık kullanılan silahlardır. Hala, pek çok ülke silah yasalarında ev içi şiddete yer vermemektedir. Bu nedenle, silahsızlanma ve silah kontrolü kadınların güvenliğiyle çok ilişkili bir durumdur.
Kadınlara karşı ölümcül şiddet riskini azaltmak için, aile içi şiddet ve ateşli silah yasaları dünya çapında bazı ülkelerde bir araya getirilmiştir. Bu strateji aile içi şiddet suç geçmişi olanları silah kullanımından mahrum etmeyi hedeflemektedir. Böylece, bazı ülkelerin ev içi şiddet yasaları ateşli silah mülkiyetine referanslar içermektedir ve ateşli silahlar yasaları ev içi şiddeti referans almaktadır.
Yasa reformları, pek çok ülkede pozitif sonuçlar sağladı. Kanada ev içi şiddet ve ateşli silahlar yasalarını 1995 yılında reforma tabi tuttuktan sonra 10 yıldan daha kısa bir süre içinde, genel ateşli cinayet oranı %15 ve kadınlara yönelik ateşli saldırı da %40 oranında düştü.
Aynı eğilim Avustralya’da da gözlenmiştir. Silahlı cinayetler, yasa reformundan beş yıl sonra %45 oranında azalmıştır. Kanada’da olduğu gibi, kadın kurbanların üzerindeki etki %57’lik düşüşle çok daha belirgin olmuştur.
Silahlı şiddet erkek kimliğiyle güçlü bir şekilde bağlantılı ve silah tutkusu erkeklik ile ilişkili. Erkekler “koruyucu” rolüne atanmış ve bu rol şiddet içermek ve ayrıca silahlara sahip olmak şeklinde anlaşılıyor.
Bir silah vücudunuza çok fazla hasar verir ve belirli bir mesafeden öldürmek için kullanılabilir. Bunun sonucu bir silah mevcudiyeti ölümcül şiddet olasılığını arttırır, silah içeren bir saldırıyla karşılaştığınızda ölme riskiniz 12 kat daha fazladır. Bir silahın öldürme gücü, genellikle bunlara sahip insanların sorumluluk seviyesiyle orantısızdır.
Neredeyse tüm silah kullanıcıları erkektir ve ölümcül bir atış yapan insanların çok büyük bir kısmı da yine erkektir.
Yasal ve yasa dışı silahlar - yanlış bir ayrımdır! Silahlı şiddet çeşitli biçimlerde meydana gelir ve silahlı şiddet suçluları polisi, silahlı kuvvetleri, devlet dışı silahlı grupları, iş arkadaşlarını, aile üyelerini ve partnerleri içerebilir. Silahlar çok hareketlidir ve farklı yerlerde sıklıkla kullanılırlar. Ayrıca, yasal ve yasa dışı kullanımlar arasında kolayca yer değiştirebilirler.
Örneğin, avlanma gibi yasal amaçla taşınan silahlar da evde bir kadını öldürmek veya tehdit etmek için kullanılabilir. Yasal ateşli silahlar cinayetlerde öncelikle kullanılan silahlar da olsalar, yasal uygulama yasa dışı küçük silahlara odaklanma eğilimindedir.
Açıkçası, evdeki silah şiddeti kadınların güvenliği bakımından belirli sonuçlara sahiptir ve evde bulunan bir silahın aile üyeleri üzerinde kullanılma olasılığı bir saldırgana karşı kullanılma olasılığından daha yüksektir. Hala pek çok ülke, deneyim ve araştırmalar bunların bir araya gelmesinin ölümcül sonuçlara yol açtığını göstermiş olsa da silah yasalarında ev içi şiddet yasalarına yer vermiyor.
Cinsel ve cinsiyet temelli şiddet de dâhil olmak üzere kadına karşı şiddet uygulamayı kolaylaştırmak için sıradan bir silahın kullanıldığını göz önünde bulundurmak oldukça önemlidir.