Umut Vakfı olarak Mayıs – Ekim 2007 tarihleri arasında “Kurusıkı Silahların Hukuki ve Sosyal Durumu Arama Toplantısı” (KSHSD) ile ilgili zemin çalışmalarını gerçekleştirmek üzere bir Komisyon oluşturarak, konuyla ilgili taraflar davet edilmiş ve karşılıklı bilgi paylaşımında bulunulmuştur.
Arama toplantısının amacı kurusıkı silahların ülkemizdeki hukuki ve sosyal durumunu, uluslararası durumla kıyaslayarak iyileştirmekten ibarettir. Komisyon toplantıları, bu amacı gerçekleştirmek üzere gerekli hedefleri ve faaliyetleri detaylandırmak, planlamak ve uygulamak üzere gerçekleştirilmiştir. Arama toplantısından ve komisyondan genel olarak beklentiler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir. 1. Kurusıkı silahlar mevzuatı konusunda mevcut olan yerel ve uluslararası kanunları araştırmak ve karşılaştırmak,
2. Kurusıkı silahlarla ilgili Yargıtay kararlarını ve varsa içtihatlarını bir araya getirmek,
3. Tehlikeli bir hal almaya başlayan kurusıkı silahların ateşli silahlara dönüştürülmesi sorununun önüne geçebilmek için gerekli kanuni düzenlemelere yönelik teklifler hazırlamak,
4. Kurusıkı silahlarla işlenen suçları, suç haritasındaki mevcudiyetini, bu suçu işleyenleri, mağdurlarının neler ve kimler olduğunu ve mağduriyetin boyutunu sosyal ve ekonomik açıdan ortaya koymak,
5. Kurusıkı silah edinme sebeplerinin neler olduğunu ortaya koymak,
6. Kurusıkı silahlar konusunda devlet politikalarını ve sektörün rolünü/belirleyiciliğini araştırmak,
7. Kurusıkı silah edinenlerin amaçlarının neler olduğunu saptamak ve edinimi azaltıcı/engelleyici tedbirler almak,
8. Kurusıkı silahların tehlikelerine bir kez daha dikkat çekmek ve bireysel silahsızlanma çerçevesinde bir söylem hazırlamak.
Komisyon çalışmalarına şu kurumlar bilgi ve deneyimlerini paylaşmak üzere katılmışlardır:
İstanbul il Jandarma Bölge Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, İstanbul Emniyet Müdürlüğü Asayiş Dairesi, İstanbul Emniyet Müdürlüğü Silah Ruhsat Dairesi, Silah Bayileri (Ümraniye, Sarıgazi, Samandıra Bayi), Üçyıldız Silah San., İçten Av Silahları, Silah Üreticileri ve Satıcıları Derneği... (KSHSD) Komisyon toplantıları neticesinde kurusıkı silahların durumuna ilişkin tespit ve öneriler şöyledir: 1. Kurusıkı silah satanlar üzerindeki denetimi ve müeyyideyi arttırmak gerekmektedir. Kurusıkı silahlarla ilgili Türkiye’de herhangi bir muhatap bulunmamaktadır. Bu muhatabın bulunmaması konuyla ilgili herhangi bir düzenlemenin bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla yapılacak en önemli şeylerden biri konunun muhataplarını oluşturmak, belirlemektir.
2. Konuyla ilgili en önemli eksiklik mevzuyla ilgili hiçbir yasal düzenlemenin bulunmamasıdır. Hiçbir düzenleme olmaması nedeniyle edinilmesi çok kolaydır ve bu nedenle toplumda yaygındır. Denetimsizlik ve yaygın kullanımı ölümcül neticelere yol açmakta; kurusıkı tabanca, namlusunun basit bir aparatla değiştirilmesi neticesinde kolaylıkla gerçeğe dönüştürülebilmektedir.
3. Mevcut kanun teklifi iyi niyetli ve mevcut mevzuat boşluğunu giderecek bir girişimdir. Ancak, kapsamının genişletilmesi ve kurusıkı silahlarla ilgili sosyal problemlere uygun olarak üzerinde ayrıntılı çalışılması gerektiği tespit edilmiştir. Bu detaylı çalışma arama toplantısı sırasında, konunun uzmanlarından ve hukukçulardan oluşan bir çalışma grubu tarafından gerçekleştirilecek ve her madde incelenerek yeni bir teklif oluşturulacaktır.
4. Kurusıkı korumuyor ama öldürüyor. Kurusıkı alma nedenlerinin özenti, güvenlik olduğu ve TV dizilerine paralel olarak kurusıkıların satışında artış olduğu belirtilmiştir. Bu halde masum olan (koruma ve güvenlik) ve masum olmayan (ceza azlığı, kolay ulaşabilirlik, cezanın neredeyse olmaması gibi nedenlerle bu aletlerle suç işlemenin kolay olması) amaçlı edinim olarak ikiye ayrılabileceği belirtilmiştir.
5. Komisyon toplantılarına katılan emniyet mensupları, meselenin güvenlikle ilgili olduğunu ifade etmiş; kişinin sahibi olduğu kurusıkı silahı “gerçek silahmış gibi” kullanarak, karşısındakini korkutmak ve kendisine zarar vermesini engellemek amacıyla kullandığını belirtmişlerdir.
6. Kurusıkının öldürücü/yaralayıcı bir silah olduğu ve silah tanımı kapsamına alınması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Alımının denetiminde psikolojik testler mutlaka uygulanmalı ve kursıkı edinilmesi zorlaştırılmalı ve kısıtlanmalıdır.
7. Türkiye’de insanlar, silahlı insanlardan şiddet görme korkusu yaşıyor. Bu oran %30’un altına indirilemiyor. Sonuçta bu korkunun getirdiği de, bir sosyal kamuoyu var. Bu sosyal kamuoyu da dolaylı yoldan, haberlerle beraber veya bu silahların suça dönüşmesi ile beraber, hep gündeme geliyor. Özellikle son beş yılda da Türkiye’de mala karşı işlenen suçlarda yaşanan artışla bu korku oranı arttı.
8. Sektör temsilcilerinden alınan bilgilere göre; kurusıkı silahlar, ülkenin daha çok kırsal bölgelerinde talep görülüyor. Başta Karadeniz olmak üzere Doğu ve İç Anadolu bu sıralamayı takip ediyor. Kırsaldan gelen talebin en büyük sebebi ise kurusıkıların yöresel düğünlerde yaygın olarak kullanılmasıdır. Büyük şehirlerin talep ettiği tabanca, üretilen tabancaların %30’una tekabül etmektedir. Kurusıkı silah, koruma amaçlı değil, daha çok (özellikle Anadolu kastediliyor) düğünlerde atış yapmak veya birilerine “silahım var” izlenimi yaratmak için ediniliyor. “Evde silah bulunsun” mantığı ile alıyorlar. Özellikle son üç yıldır, kaçak/illegal silah veya ruhsatlı silah alamayan insanlardan çok ciddi talep var. Kişi bu silahlarla kendini koruyamaz, aksine, kurusıkı silahların ucu kapalı olduğu için kişinin kendisine zarar verir.
9. Emniyet mensuplarına göre, kurusıkının bir şekilde yasaklanması, ruhsatsız silaha yönelmeyi getirmez. Kanunlarla bunun önlemi alınabilir. Kurusıkı silahla birlikte, gerçek silahların satışının da çok sınırlandırılması gerekmektedir. 2006’nın ilk dokuz ayında kurusıkı silahların karıştığı olay sayısı, İstanbul’da 2475. Kuru sıkı silahın gerçek silaha dönüştürülmesi ile, yalnızca polis bölgesinde 33 kişi öldürülmüş, 566 kişi ise yaralanmış, 391 gasp olayı meydana gelmiş. Meskun mahalde kurusıkı ile havaya ateş etmek 325. Silah teşhiri ve tehdit olaylarında yakalanan sayı 229. Çoğu zaman kurusıkı silah yakalandığında, ceza almayacakları için işlem yapılamadan salıveriliyor. Adam silahıyla beraber yakalanmış olsa da taşımasına kısıtlama getirilmediği için işlem yapılamıyor. Sadece fatura bilgileri sorgulanabiliyor.
10. Her insan bilir ki; biri kurusıkı silah çektiğinde, karşı tarafın belinde gerçek silah varsa, onu öldürür. Yani, öldürücüdür. Ayrıca intiharda da kullanılabilir. Suç işleyenler, hangi alete yakınsa onunla suç işler. Silaha kolay ulaşan birisi silahla suç işler. Kurusıkı silahın taşınması, bulundurulması ve satışının yapılabileceği yerler sınırlandırılmalı, kuralları kanunen belirlenmeli. Örneğin Almanya’da kurusıkı silahların belgesiz taşınmasının cezası çok ağır. Bu nedenle emniyet mensupları, Gülseren Topuz’un önerdiği ve İçişleri Komisyonu’nun üzerine çalışmakta olduğu yasanın –en azından iyi- olduğu, fakat şartların daha da ağırlaştırılması gerektiğini vurgulamaktadırlar. Gerçek silahlara verilen cezalar, kurusıkı silahlara da uygulanmalıdır.
11. Kurusıkı edinmek için sadece sabıka kaydı alınması değil, belli suç tiplerini işlemiş olanların kurusıkı almaları engellenmelidir. Mutlaka psikolojik test uygulanması gerekmektedir. Kuru sıkı için en azından bir psikiyatristten “silah almasında sakınca yoktur” diyen bir belgenin alınması gerekir. Adli sicil kaydı, psikiyatrik muayene raporu, satıldıktan sonra beş yılda bir ruhsat/belge yenilemesi de gerekmektedir. Bu arada dönüştürmelerde 6136’ya göre beş yıllık bir ceza öngörülmüştür. Üzerinde çalışılan bu kanuna bu maddenin de eklenmesi gerekir. Çünkü dönüştürme, kişinin masum olmadığını, suç işlemeyi planladığını gösterir.
12. Kurusıkı veya gaz tabancası olarak tabir edilen silahlar belde taşındığı zaman 6136 sayılı kanuna girmelidir. Gerçeğe dönüştürülmüş kurusıkı silahlar ele geçirildiği zaman, emniyet birimleri tarafından takibe alınması ve nerede değiştirildiğinin öğrenilmesi gerekir. Yasadışı satılan yerlerin belirlenmesi son derece önemlidir.
13. Sözkonusu yasal düzenlemede, cezaların ağırlaştırılmasının yanı sıra cezanın uygulanabilirliğini ve ertelenmemesini sağlayacak hükümler konulmalıdır. Bu nedenle yeni tasarıya ertelenmesini engelleyici bir madde konması düşünülebilir.
14. Satılan silahların ambalajlarına kullanım talimatı ile birlikte öldürücü olduğunu belirten bir ibare konmalıdır.
15. Kurusıkı tabancalar suç aleti özelliği taşımaktadırlar. Bu nedenle de kurusıkı silahın öncelikle terminolojik tanımının belirlenmesi, silah tanımı kapsamına alınması gereklidir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 6. maddesinde yer alan silah tanımına “kurusıkı”nın dahil edilmesi gerekir.
16. Yurttaşları kurusıkı silah satın almaya yönlendirici-teşvik edici nitelikteki tüm kampanya ve reklam uygulamalarını engelleyen hükümlerin ilgili yasalarda yer alması gereklidir.
|
