Gürkaynak Yurttaşlık Enstitüsü Kuruluş Nedeni

Jean-Jacqucs Rousseau (1964, s.19), "fizikçilerimiz, geometricilerimiz, kimyacılarımız, astronomlarımız, ozanlarımız, müzisyenlerimiz, ressamlarımız var; yurttaşlarımız artık yok" diyor. Gerçekten de, yurttaş olmak, iyi tanımlanmış bir hukuksal kavram olmanın çok ötesinde bir olgu.

Yurttaşı, toplumsal -içinde yeraldığı toplumdaki ve parçası olduğu, başkalarıyla paylaştığı dünyadaki- sorunlara ilgi duyan, bunlar hakkında bilgi sahibi ve bu sorunları çözmek konusunda sorumluluk duymakla kalmayıp gerekli bilgi ve becerilerle de donanmış olan kişi olarak tanımlayabiliriz. Sözü geçen bireysel donanım yanında, başkalarıyla işbirliği içinde çalışabilme, etkin katılım ve örgütlenme yetilerine de sahip, bu yetilerini kullanırken hukukun üstünlüğüne inanmış insan haklarına saygılı bir yapıya sahip olmalı yurttaş.

Etkili ve yetkin yurttaşın sahip olması gereken nitelikleri sıralamak, bunları "....meli", "...malı" diye biten biriki tümce içinde toplayıp "yetiler", "bilgiler", "beceriler", donanım" sözcüklerini kullanıvermek kolay. Zor olan, herbir niteliğin, becerinin, vb. oluşması, gelişmesi için gösterilmesi gereken kapsamlı ve çok yönlü çabanın bir parçası olabilmek.

İşte Umut Vakfı yukarıda anlatılan türden yurttaşlık niteliklerini kazandırmak için kurulmuştur Biga Gürkaynak Yurttaşlık Enstitüsü ise bu niteliklerin altyapısını oluşturan demokratik beceri, ilke ve değerlerin kazandırılabilmesi için gerekli olan, başta eğitsel, her türlü ulusal ve uluslararası girişimi gerçekleştirmek için açılmıştır.

Hükümet dışı örgütler, uygar, demokrat toplumun dokusunda vardırlar; nitekim, son yıllarda kullanageldiğiniz terimle bunlara, STK (sivil toplum kuruluşu) diyoruz.

Bilinçli yurttaşlara sahip, demokratik, çağdaş ve sivil bir toplumun oluşturulmasına ve kalıcılığına katkı yapma sorumluluğu duyan bir STK olarak GÜYE(N), etkili, yetkin, katılımcı yurttaşın -yani 21. Yüzyılın yurttaşının- yukarda tanımlanan niteliklere ulaşabilmek için aşağıdaki altyapıya sahip olması gerektiğini öne sürüyor ve bu altyapıyı oluşturma ödevini kendinde görüyor:

Etkili, yetkin, katılımcı yurttaş -yani 21. Yüzyıl yurttaşı-:

  • İnsan onuruna ve insan haklarına duyarlı ve saygılıdır; dünyanın neresinde olursa olsun, insan onuru ile bağdaşmayan -işkence gibi- uygulamalara karşı çıkar;
  • Hukukun üstünlüğüne ve hukuk devletine inanmıştır; haksız uygulamalara karşı tavır alır;
  • Haklarının ve özgürlüklerinin neler olduğunu, bunları korumanın ve kullanmanın yollarını bilir;
  • Yurttaşlık bilincine, sorumluluğuna ve eylem gücüne sahiptir;
  • Toplumsal sorumluluk duygusuna sahiptir;
  • Yurttaş olarak yerini aldığı alanla ilgili kararları ussal süreçlere dayalı olarak verir;
  • Eleştirel düşünmeyi, sorumlu davranmayı, sorunlarını/uyuşmazlıklarını şiddet içermeyen yöntemlerle çözmeyi, demokratik toplumun ve insan haklarının temelindeki ilke ve süreçleri (ve bunlarla ilgili uluslararası belgeleri), işbirliği içinde çalışıp örgütlemeyi, grupla birlikte karar vermeyi, haklarını korumak ve kullanmak için eyleme geçmenin yollarını, sağlıklı iletişim kurmayı (kendini ifade etmeyi, dinlemeyi, sözsüz iletişimi kullanmayı ve "okumayı",vb.) bilir;
  • Şiddete karşı - barışa yandaştır;
  • Adalet, özgürlük, barış, eşitlik, hakçalık gibi kavramları özümsemiştir;
  • Kalıpyargılardan, önyargılardan arınmıştır;
  • Çevre sorunlarına duyarlıdır;
  • Haksız (adil/hakça olmayan) yasalara karşı çıkabilir;
  • Olumlu kişilerarası ilişki becerileri, düşünce üretme ve araştırma becerileri gelişmiştir.